Bàn thêm về vấn đề tử vong vì đông máu sau khi được tiêm vaccine tôi nghĩ khái niệm ‘vi tử’ (micromort) có thể giúp chúng ta suy nghĩ rõ ràng hơn.
Bất cứ hành động nào trong đời sống hàng ngày đều có nguy cơ gây ra tử vong, và những nguy cơ này tích luỹ theo thời gian. Ở Việt Nam, mỗi khi chúng ta lên yên xe gắn máy là đã có nguy cơ tử vong, dù nguy cơ đó không cao. Đi xe đò dù có tài xế lái, nhưng vẫn có nguy cơ tử vong nếu chẳng may bị tai nạn. Xuống biển tắm cũng có nguy cơ bị sóng cuốn đi hay cá mập ăn thịt, và nguy cơ chết chóc vẫn hiện hữu. Ra quán ăn uống có thể phơi nhiễm thực phẩm dơ bẩn, và ‘góp phần’ đưa chúng ta về nghĩa trang nhanh hơn. Uống một lon bia ở Việt Nam cũng góp phần tăng nguy cơ tử vong về lâu dài. Đối với phụ nữ, sanh đẻ cũng gây ra nguy cơ tử vong khá cao.
Chúng ta không thoát khỏi nguy cơ tử vong. Chúng ta chỉ có thể đối phó với nó sáng suốt thôi. Một cách đối phó là đánh giá và so sánh nguy cơ tử vong bằng khái niệm micromort mà tôi dịch là ‘vi tử’. Tôi đã đề cập đến khái niệm này trước đây [1], nên ở đây chỉ nói ngắn gọn và đặt nó trong bối cảnh tử vong sau khi bị đông máu do (?) tiêm vaccine covid-19.
Vi tử là một đơn vị xác suất tử vong. Nếu một hành động gây ra xác suất tử vong 1 trên 1,000,000 thì vi tử = 1. Ở Mĩ, một người Mĩ ‘trung bình’ có vi tử = 1 mỗi ngày (tức xác suất chết từ các nguyên nhân phi tự nhiên là 1 trên 1 triệu). Nguyên nhân phi tự nhiên ở đây là hành động mạo hiểm, bị điện giật, tai nạn giao thông, bị thiên thạch rớt trúng người, v.v. Chúng ta có thể lấy vi tử = 1 làm điểm tham chiếu.
Chúng ta thử áp dụng vi tử để đánh giá nguy cơ tử vong sau khi bị nhiễm virus Vũ Hán. Số liệu của WHO (Tổ chức Y tế Thế giới) cho biết tỉ lệ này dao động rất lớn giữa các quốc gia, từ 0.001% đến 1.63% [2] và tăng theo độ tuổi. Nếu hoán chuyển sang đơn vị vi tử thì nguy cơ tử vong 1% tương đương với 10,000 vi tử. Do đó, nguy cơ tử vong 1.63% tương đương với 16,300 vi tử.
Câu hỏi mà nhiều người quan tâm hiện nay hỏi là vi tử liên quan đến tử vong từ đông máu sau khi tiêm vaccine là bao nhiêu? Theo European Medicines Agency (EMA) báo cáo thì tính đến ngày 22/3/2021 đã có 18 ca tử vong từ hội chứng đông máu, và 25 triệu người đã được tiêm chủng [3]. Như vậy, tỉ lệ tử vong là 0.72 trên 1 triệu. Nói cách khác vi tử liên quan đến hội chứng đông máu sau khi tiêm vaccine AstraZeneca là 0.72.
Bây giờ thì chúng ta đã có kết quả để so sánh. Nếu bị nhiễm virus Vũ Hán thì vi tử là 16,300. Nếu được tiêm chủng thì vi tử từ hội chứng đông máu là 0.72. Rõ ràng là nguy cơ đông máu và tử vong từ đông máu là rất thấp so với nguy cơ tử vong từ virus.
Bản tiếng Anh: https://tuanvnguyen.medium.com/vaccine-associated-blood-clot-death-a-micromort-thinking-5f611684b924
_____
[1] https://tuanvnguyen.medium.com/is-the-mortality-after-vaccination-in-norway-a-concern-e04f86755395
[2] https://www.who.int/news-room/commentaries/detail/estimating-mortality-from-covid-19
Tuan V. Nguyen AM 