Tôi hân hạnh giới thiệu đến các bạn một bài tôi viết về nạn kì thị và ‘vi hiếp’ (microaggression) ở phương Tây. Biên tập VNexpress đã biên tập lại và đặt tựa đề lại mà theo tôi thấy là hay hơn bản gốc. 

Đây là vấn đề (kì thị) tương đối thời sự này nay, nhứt là trong thời kì dịch bệnh. Người ta hiểu lầm giữa người Hoa và người Việt, nhưng người Việt cũng lãnh đủ. Mà, dù không có dịch bệnh thì tình trạng kì thị người gốc Á châu vẫn diễn ra ngấm ngầm và dưới nhiều hình thức mà chỉ có người có trải nghiệm lâu năm mới nhận ra.

Tuy nhiên, vấn đề tôi muốn đề cập không phải là hình thức kì thị thô kệch mà chúng ta nghe đến hay thấy trên đường phố; tôi muốn nói đến những hình thức kì thị và thiên kiến tinh vi hơn. Đó là những hình thức xuất hiện dưới dạng nói năng lịch sự, hay những chữ mình tưởng là khen nhưng thật ra là mỉa mai, là những hành vi chúng ta tưởng như vô tình hay ngẫu nhiên, là những cách cư xử mang tánh ‘vi hiếp’ (ví dụ như cách phân chia office trong một building). Những loại hình kì thị đó không phải ai cũng nhận ra.  Tuy rằng những loại hình kì thị đó mang tánh ‘lịch sự’, nhưng lại ảnh hưởng đến sự nghiệp của chúng ta.

Tôi cũng muốn nói rằng thay vì chúng ta trách họ, thì chúng ta cũng nên nhìn lại mình trước. Tại sao chúng ta cảm thấy khó hoà nhập vào môi trường khoa bảng ở đây, tại sao chúng ta khó có cơ may thăng tiến trong sự nghiệp ở vai trò lãnh đạo, tại sao chúng ta bị thiệt thòi trong khi dường như đồng nghiệp địa phương (da trắng) có vẻ hanh thông? Rất nhiều câu hỏi chúng ta có thể đặt ra và mổ xẻ. Tựu trung lại, tôi thấy chúng ta có 10  vấn đề:

1. chúng ta thiếu vốn văn hoá – xã hội;
2. chúng ta không chịu hay thiếu kĩ năng giao lưu và hoà nhập;
3. chúng ta kém tiếng Anh, hay giỏi tiếng Anh nhưng nói thiếu thuyết phục;
4. chúng ta nghĩ ‘hữu xạ tự nhiên hương’ nhưng không còn thích hợp bên Tây;
5. chúng ta ‘sell’ mình một cách quá lố lăng;
6. chúng ta trầm lặng, không có ý kiến trong các diễn đàn quan trọng;
7. chúng ta nghĩ rằng chỉ cần ‘giỏi’ là đủ;
8. chúng ta tập trung vào những bắt bẻ chi tiết mà không có cái nhìn toàn diện;
9. chúng ta thiếu cái mà người phương Tây gọi là ‘initiative’;
10. chúng ta thiếu kĩ năng lãnh đạo (leadership skills) nên hành xử không đúng cách.

Nhưng vì bài viết không đủ ‘đất’ nên chỉ có thể nói vài ý chánh thôi. Mời các bạn đọc qua và cho ý kiến: https://vnexpress.net/nhung-cong-dan-hang-hai-4265418.html